'Meta-TikTok' งัดข้อ 'EU'!! ปมค่าธรรมเนียมมหาโหด!!

Meta กับ TikTok ตอนนี้กำลังขึ้นศาลใหญ่ของยุโรปเพื่อสู้คดีเรื่อง “ค่าธรรมเนียมกำกับดูแล” ที่ EU เรียกเก็บภายใต้กฎหมาย Digital Services Act (DSA) ที่เพิ่งเริ่มใช้ปี 2022 โดยกฎหมายนี้บังคับให้แพลตฟอร์มออนไลน์รายใหญ่ 18 เจ้า (รวมทั้ง Meta, TikTok, Google, Amazon) ต้องจ่ายค่าธรรมเนียมปีละ 0.05% ของรายได้สุทธิทั่วโลก เพื่อเอาไปใช้จ่ายในการตรวจสอบว่าทุกเจ้าทำตามกฎของ EU หรือไม่

แต่ประเด็นอยู่ที่ วิธีคำนวณค่าธรรมเนียมนี้ Meta กับ TikTok บอกว่า “ไม่แฟร์และไม่โปร่งใส” โดย Meta บอกว่า ค่าธรรมเนียมถูกคำนวณจากรายได้ของบริษัทแม่ทั้งกลุ่ม ไม่ใช่รายได้ของบริษัทลูกที่อยู่ในยุโรป ซึ่งทำให้ตัวเลข ‘สูงเกินจริง’ แถมยังบอกอีกว่าจนถึงตอนนี้ก็ยังไม่รู้เลยว่าคิดเลขมายังไง รู้สึกเหมือนโดนจับใส่กล่องดำ ไม่มีใครอธิบายอะไรให้ชัดเจน

ฝั่ง TikTok ก็ไม่ต่างกัน บอกว่า ค่าธรรมเนียมนี้ใช้ตัวเลขที่ผิดและวิธีการที่เลือกปฏิบัติ เช่น นับจำนวนผู้ใช้ซ้ำซ้อน ถ้าคนเดียวกันใช้ทั้งมือถือและคอมพิวเตอร์ก็จะโดนนับสองรอบ ทำให้ค่าธรรมเนียมเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น แถมยังบอกอีกว่าต้องจ่ายเผื่อแพลตฟอร์มอื่นด้วย และคณะกรรมาธิการยุโรปก็ไปตั้งเพดานค่าธรรมเนียมโดยใช้กำไรของกลุ่มบริษัททั้งหมด ซึ่ง TikTok มองว่าเกินขอบเขตอำนาจของกฎหมายไป

ฝั่งคณะกรรมาธิการยุโรปก็ออกมาสวนว่า การใช้ตัวเลขของทั้งกลุ่มบริษัทเป็นเรื่องถูกต้อง เพราะถ้าบริษัทแม่กับบริษัทย่อยรวมงบกัน ก็เหมือนเงินทั้งหมดในกลุ่มบริษัทต้องรับผิดชอบค่าธรรมเนียมนี้ร่วมกันอยู่แล้ว และยืนยันว่าทุกบริษัทได้รับข้อมูลเพียงพอในการเข้าใจวิธีคิดค่าธรรมเนียม ไม่มีการเลือกปฏิบัติหรือปิดบังข้อมูลแต่อย่างใด

คดีนี้ศาลจะตัดสินปีหน้า ถ้า Meta กับ TikTok ชนะ อาจทำให้ EU ต้องกลับไปคิดสูตรใหม่และลดภาระให้กับแพลตฟอร์มใหญ่ทั่วโลกที่ทำธุรกิจในยุโรป แต่ถ้าแพ้ ก็จะเป็นบรรทัดฐานใหม่ว่าบริษัทเทคฯต้องยอมรับต้นทุนกำกับดูแลที่สูงขึ้นเรื่อยๆ

คดีนี้สะท้อนแรงเสียดทานระหว่าง บริษัทเทคฯยักษ์ใหญ่ กับ รัฐบาลยุโรปที่พยายามควบคุมแพลตฟอร์มข้ามชาติอย่างจริงจัง ท้ายที่สุดแล้ว ไม่ว่าผลจะออกทางไหน ต้นทุนการทำธุรกิจของบริษัท Big Tech ในยุโรปจะสูงขึ้นแน่นอน และอาจส่งผลต่อกำไรสุทธิในระยะยาว